De 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen of SDG's.
In 2015 lanceerden de Verenigde Naties de 'Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling': 17 doelstellingen die van de aarde een meer duurzame plaats moeten maken tegen 2030. Deze doelstellingen worden de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen of Sustainable Development Goals (SDG's) genoemd.
Meer weten over de SDG's of over de rol die lokale besturen kunnen spelen in de realisatie ervan? Blader door de SDG-pagina van de VVSG of bekijk deze filmpjes.
SDG 1 wil armoede op nationaal vlak halveren tegen 2030. Het uiteindelijke doel is om armoede overal en in al haar vormen uit te roeien.
Armoede is niet alleen in ontwikkelingslanden een dagelijks probleem. Ook in België bieden heel wat mensen dagelijks het hoofd aan deze uitdaging. Leven in armoede gaat veel verder dan een veel te krap budget. Vaak missen mensen in armoede allerlei kansen op een normaal en gezond leven. Denk aan toegang tot goede scholen en andere basisbehoeften, gezonde voeding, een rijk sociaal leven, deelname aan beleid. Daarom is het cruciaal dat economische groei inclusief is en iedereen betrekt.
Wist je dat …
- … in België een dagelijks inkomen lager dan € 36 geldt als financiële armoedegrens. De Verenigde Naties hanteren wereldwijd $ 1,25.
- … het armoederisico in België volgens de Federale Overheidsdienst voor Economie de voorbije jaren rond 15% bleef. In een groep van 20 leven dus gemiddeld 3 personen onder de armoedegrens.
SDG 2 wil tegen 2030 honger en ondervoeding beëindigen, voedselzekerheid en beter voedsel garanderen en landbouwmethodes verduurzamen.
De strijd tegen honger richt haar pijlen voornamelijk op mensen in kwetsbare situaties zoals kinderen en mensen in armoede. Tegelijk richt ze zich op het bevorderen van duurzame landbouw. Zeker onder druk van klimaatverandering is het cruciaal om slim om te springen met voedselbronnen, -productie, -verdeling én -consumptie. Vooral in westerse landen is voedselverlies aan het einde van de voedselketen een thema dat hoog op de agenda hoort. Enkel zo kan iedereen, inclusief de toekomstige generaties, genieten van voldoende en kwalitatief voedsel.
Wist je dat …
- … ondervoeding de oorzaak is van bijna de helft van alle sterfgevallen bij kinderen jonger dan vijf. Dat staat gelijk aan 3,1 miljoen kinderen per jaar.
- … ongewenst gewichtsverlies voorkomt bij 5 tot 12% van thuiswonende ouderen. In een zorgcentrum of bij hospitalisatie gaat dit tot 50%.
- … iets meer dan 1 op 10 Belgische ouderen ondervoed is. Dit is tevens één van de meest voorkomende doodsoorzaken bij 65-plussers.
SDG 3 wil tegen 2030 voor alle leeftijden een goede gezondheid verzekeren en welzijn promoten.
Binnen deze doelstelling is er aandacht voor zowel fysiek als mentaal welzijn. Daarnaast moet actie resulteren in minder verkeersdoden en minder overmatig drank- en druggebruik. VVSG wil bovendien een integrale benadering van gezondheidsbeleid stimuleren. Je kan dit thema immers niet los zien van hoe je beleid voert rond energie, armoede, klimaat, jeugd, onderwijs, vrije tijd en ongelijkheid. Voor een duurzaam resultaat is het daarom erg belangrijk om vakoverschrijdend te werken.
Wist je dat?
- Het alcoholgebruik van 540.315 Vlamingen problematisch te noemen is. De meesten van hen situeren zich in de leeftijdsgroep 55-64 jaar (13%).
- Er in 2017 op de Vlaamse wegen 290 verkeersdoden vielen? Dat zijn er 30 minder dan het jaar ervoor. Het streefcijfer voor 2020 is maximum 200 verkeersdoden.
SDG 4 wil dat tegen 2030 alle jongeren en een groot aantal volwassenen kunnen lezen, schrijven en rekenen. Ook wil ze levenslang leren voor iedereen bevorderen.
Mensenrechten zijn niet los te zien van het recht op onderwijs. Toch heeft één kind op zes in ontwikkelingslanden geen toegang tot basisonderwijs. Voor adolescenten ligt het aantal inschrijvingen wereldwijd nog lager, in het bijzonder voor meisjes. Wereldwijd zijn 781 miljoen volwassenen analfabeet; twee derde van hen zijn vrouwen. Toegang tot onderwijs is nochtans een essentiële voorwaarde om duurzame ontwikkeling te verzekeren voor de komende generaties. Naast basisvaardigheden wil deze doelstelling het ontwikkelen van brede scholen aanmoedigen waarbij ouders betrokken worden en er kwalitatieve voor- en naschoolse zorg is.
Wist je dat?
- Naar schatting één op tien van de volwassenen in Vlaanderen moeilijkheden ondervindt met lezen en schrijven. De belangrijkste risicogroepen zijn kortgeschoolden, volwassenen met kortgeschoolde ouders, +55-ers, eerste generatie migranten, anderstaligen en niet-actieven.
- Van de Vlaamse leerlingen van 15 jaar 17% het basisniveau leesvaardigheid niet bereikt. Dat deze vaardigheid sterk bepaald wordt door de sociaal-economische thuissituatie van de leerlingen hoeft geen verrassing te zijn.
SDG 5 wil tegen 2030 gendergelijkheid en empowerment voor alle vrouwen en meisjes bereiken. Ook wil SDG 5 alle vormen van geweld tegen vrouwen en meisjes uitbannen.
In driekwart van alle landen zijn mannen en vrouwen gelijk voor de grondwet; de praktijk ziet er ook bij ons anders uit. Discriminatie blijft vaak bestaan in de vorm van tradities, stereotypen, sociale normen en soms zelfs in wetten en officieel beleid. Vrouwen en meisjes krijgen veel vaker dan mannen te maken met fysiek of seksueel geweld. Ook nemen vrouwen in verhouding tot mannen minder deel aan openbaar leven en nemen ze minder leidinggevende posities op. Dit vijfde doel stelt dat in 2030 vrouwen en mannen ook in de praktijk gelijke rechten moeten hebben op faciliteiten als onderwijs, gezondheidszorg en werk.
Wist je dat?
- 133 miljoen vrouwen de voorbije jaren het slachtoffer werden van genitale verminking. De totale cijfers van geweld tegen vrouwen zijn zo hoog dat UN Women spreekt van een ‘pandemie van geweld die alle landen aantast’.
- Meer dan 50% van het gemeentepersoneel in Vlaanderen vrouwen zijn, maar minder dan 15% van het burgemeesterskorps vrouwelijk is?
SDG 6 wil toegang tot en duurzaam beheer van water en sanitatie verzekeren voor iedereen.
Toegang tot schoon water is essentieel voor duurzame ontwikkeling. Drinkbaar water en sanitair hebben invloed op de gezondheid van elke mens. Sterker, het is een voorwaarde voor sociale welvaart en economische groei. Anticiperen op de voorspelde droogte en verwoestijning is daarom levensnoodzakelijk. Ook moet elke bedreiging in de vorm van ernstige vervuiling van ons grondwater worden aangepakt. Hoewel wij niet voortdurend worden geconfronteerd met waterschaarste omdat we de kraan maar moeten opendraaien, heeft België geen grote voorraad drinkwater en is de uitdaging ook bij ons reëel.
Wist je dat?
- In Europa meer dan 100 miljoen mensen of 16% van de bevolking slechts een gebrekkige toegang tot water heeft of ergens woont zonder aansluiting op een openbaar waternet.
- De gemiddelde Vlaming per dag zo’n 114 liter water gebruikt. Het grootste deel daarvan spenderen we aan de douche, het toilet en de wasmachine. Ondertussen hebben zo’n 1 miljard mensen wereldwijd geen toegang tot drinkbaar water.
SDG 7 wil toegang tot betaalbare, betrouwbare, duurzame en moderne energie verzekeren voor iedereen.
Wereldwijd heeft energiegebruik een belangrijke invloed op de klimaatverandering; het is verantwoordelijk voor ongeveer 60% van de uitstoot van broeikasgassen. Daar tegenover staat dat voedselproductie en andere menselijke activiteit niet mogelijk zijn zonder energiegebruik. Terwijl de wereldbevolking blijft groeien, blijft ook de globale economie afhankelijk van fossiele brandstoffen. De verhoogde vraag kan dus enkel resulteren in een verhoogde bedreiging van onze gezondheid en levenskwaliteit. Hernieuwbare energie en inzetten op energie-efficiëntie bieden een uitweg.
Wist je dat?
- Eén op vijf mensen in de wereld geen toegang heeft tot moderne elektriciteit.
- De EU wereldleider is in het produceren van windturbines. Tegen 2030 wil de EU 27% van de energie uit hernieuwbare bronnen halen. Enkel vier lidstaten waaronder België hinken voor die doelstelling achterop.
- Slechts 6% van de energie die we in Vlaanderen gebruiken afkomstig is van hernieuwbare energiebronnen?
SDG 8 wil aanhoudende, inclusieve en duurzame economische groei, volledige en productieve tewerkstelling en waardig werk voor iedereen bevorderen.
Tegen 2030 moeten we ervoor zorgen dat alle vrouwen en alle mannen, ook jongeren en mensen met een handicap, kans hebben op veilig en waardig werk inclusief gelijkwaardig loon naar werk. Om dit te bereiken, is een hogere economische productiviteit nodig, tegelijk mag economische groei niet langer een van de oorzaken zijn van milieuvervuiling. Daarnaast streeft SDG 8 naar de afschaffing van dwangarbeid, het uitbannen van kinderarbeid en de eliminatie van slavernij en mensenhandel.
Wist je dat?
- Wereldwijd 168 miljoen kinderen werken, 74 miljoen jongvolwassenen werkloos zijn en 60% van de arbeiders werkt zonder contract. Om rechtvaardiger, gelijkwaardiger en veiliger te worden, moet de arbeidsmarkt veranderen.
- In België naar schatting 23.000 mensen leven in moderne slavernij of gedwongen tot zeer slechte werkomstandigheden. Dat komt neer op 0,2% van de bevolking.
SDG 9 wil veerkrachtige infrastructuur bouwen, inclusieve en duurzame industrialisering bevorderen en innovatie stimuleren.
Technologische vooruitgang en innovatie kan duurzame oplossingen bieden voor economische en ecologische uitdagingen en milieuproblemen. De situatie in onze maatschappij situeert zich voornamelijk op het vlak van kwaliteit: de huidige infrastructuur en industrie is vaak niet duurzaam. Met milieurichtlijnen en nieuwe technologieën probeert de EU de negatieve impact om te buigen. Doel is om economische groei met een duurzaam milieu te combineren.
Wist je dat?
- Eén Belg op vijf digitaal niet mee is? Digitale vaardigheden versterken is nochtans essentieel om kennis- en informatiebronnen toegankelijk te maken en houden.
- De industrie sector verantwoordelijk is voor meer dan een kwart van de CO2-uitstoot in Vlaanderen?
SDG 10 wil ongelijkheid in en tussen landen terugdringen.
Terwijl een kleine groep mensen een groot deel van de rijkdom bezit, leeft een groot deel van de wereldbevolking nog steeds in armoede. Ook rijke landen krijgen te maken met die ongelijkheid. Meer nog, in de voorbije 30 jaar nam het inkomen van de rijkste 10% 7 tot 10 keer meer toe dan dat van de armste 10% in de OESO-lidstaten. SDG 10 streeft er naar om tegen 2030 de sociale, economische en politieke integratie van iedereen te bevorderen en hun gelijke kansen te verzekeren, ongeacht van wie ze zijn.
Wist je dat?
- De rijkste 10 procent Belgen bijna de helft van het vermogen in ons land bezit. De minst vermogende helft bezit samen maar 8,8 procent daarvan.
- Gemeenten en OCMW’s op vlak van diversiteit op de werkvloer beter scoren dan het Belgisch gemiddelde? Er blijven echter uitdagingen, zoals discriminatie op vlak van leeftijd en gender en omgaan met stress.
SDG 11 wil steden en menselijke nederzettingen inclusief, veilig, veerkrachtig en duurzaam maken.
Steden en gemeenschappen groeien in een razend tempo. Dat zorgt voor enorme druk op de leefomgeving, huisvesting, verkeersstromen, de publieke gezondheid, de voorraad zoet water en afvalverwerking. Zomaar tegemoet komen aan de verhoogde vraag staat gelijk aan een reële en negatieve impact op milieu en klimaatverandering. De steden en gemeenschappen van de toekomst staan met andere woorden voor gigantische uitdagingen: om duurzame ontwikkeling te realiseren is het essentieel dat de steden en gemeenschappen inclusief, veilig en duurzaam te werk gaan.
Wist je dat?
- Bijna 3,9 miljard mensen - meer dan de helft van de wereldbevolking - op slechts 3% van het aardoppervlak woont. In Europa wonen 2 op 3 mensen in een stedelijke context.
- Luchtvervuiling wereldwijd aan ongeveer 7 miljoen mensen per jaar het leven kost.
- Je gemiddeld 4 keer minder CO2 uitstoot als je de trein neemt in plaats van de auto? Dat komt overeen met 1 kg CO2 per 10 km.
SDG 12 wil duurzame consumptie- en productiepatronen verzekeren.
Als we de huidige levenswijze van de Westerse landen aanhouden, zullen we tegen 2050 grondstoffen voor drie planeten nodig hebben. We moeten dus “meer doen, met minder”. Zo moeten de enorme afvalstromen die onze consumptiemaatschappij produceert, op een ecologisch verantwoorde manier worden beheerd en geherwaardeerd. Ook moeten we erin slagen om het voedsel dat we produceren daadwerkelijk te consumeren en niet te verspillen.
Wist je dat?
- Per Europese burger jaarlijks 179 kg aan levensmiddelen wordt verspild. In totaal zouden daarmee 200 miljoen mensen kunnen worden gevoed.
- Voor de productie van 1 kg rundsvlees 16.000 liter water nodig is? Hiermee kan je zo’n 135 keer je bad vullen.
SDG 13 pleit voor dringende actie om klimaatverandering en haar impact te bestrijden.
Klimaatverandering is een wereldwijde uitdaging. Iedereen kan de impact ervan ondervinden, of het nu gaat om weerpatronen, de zeespiegel of om extreme weersverschijnselen. De uitstoot van broeikasgassen door menselijke activiteiten versnellen de klimaatverandering en blijven nog stijgen. Er wordt geschat dat de schade van natuurrampen elk jaar honderden miljarden euro kost. Deze uitdaging moet met andere woorden hoogdringend en grensoverschrijdend worden aangepakt.
Wist je dat?
- De uitstoot nu 50% hoger ligt dan in 1990. Zonder maatregelen zal de temperatuur van de aarde met 3°C stijgen, en op sommige plaatsen zelfs nog meer.
- Er per autokilometer ongeveer 2 bomen nodig zijn om de uitstoot van CO2 te neutraliseren.
- Er een jaarlijkse investering van 6 miljard euro nodig is, alleen nog maar om het risico op rampen te kunnen beheren.
- Een nieuwe studie aanwijst dat de stijging van het zeeniveau niet constant is maar versnelt. Dat zou o.a. betekenen dat tegen 2100 delen van Gent, Lokeren en Dendermonde onder de zeespiegel liggen.
SDG 14 ijvert voor behoud, herstel en duurzaam gebruik van oceanen, zeeën en maritieme hulpbronnen.
Verontreiniging van de zee is een enorme plaag voor het milieu. De verandering van waterkwaliteit kan leiden tot een verlies aan biodiversiteit, gezondheidsrisico’s voor de mens en kan activiteiten op zee belemmeren.
Overbevissing is een andere bedreiging. Niet alleen resulteert dat in een significante vermindering van zowel aantal vissen als soorten vis en zeezoogdieren, ook leidt het slechte beheer van de visserijen tot een verspilling van naar schatting 50 miljard dollar per jaar.
Wist je dat?
- Er dagelijks meer dan 10 miljoen kilo plastic in onze oceanen terecht komt. Jaarlijks eten vissen tussen de 12 en 24 miljoen kilo plastic op.
- Er een ‘vuilnisbelt’ drijft in de Stille Oceaan met een omvang van ongeveer 50 keer België. Ook in de Atlantische Oceaan dobbert een afvalsoep ter grootte van 2 keer Frankrijk.
- Er in de 20ste eeuw naar schatting 3 miljoen walvissen gedood zijn. 29% van de vissoorten is met totale uitsterving bedreigd.
SDG 15 wil het duurzaam gebruik van ecosystemen op het vasteland beschermen, herstellen en bevorderen, bossen duurzaam beheren, woestijnvorming bestrijden, landdegradatie stoppen en het verlies aan biodiversiteit een halt toeroepen.
De aarde is onze habitat. Ze geeft ons leven, voedsel en bescherming. Toch vergeten we haar vaak te verzorgen: Door ontbossing en stroperij neemt niet alleen onze beschikbare landbouwgrond maar ook de biodiversiteit in ijltempo af. De klimaatverandering en de daaruit voortkomende woestijnvorming, droogte en overstromingen bedreigen bovendien onze ecosystemen en het voortbestaan van verschillende diersoorten. Dicht bij huis kan de druk van bebouwing en industrialisering wegen op openbare bossen, recreatiemogelijkheden, wandelwegen, inheemse soorten, e.d…
Wist je dat?
- Elk jaar meer dan 12 miljoen hectare – dat is meer dan 23 hectare per minuut! – verloren gaat door droogte en verwoestijning. Die 12 miljoen hectare kunnen we dus niet meer gebruiken om bijvoorbeeld graan op te verbouwen. Elk jaar verliezen we meer dan 13 miljoen hectare bos.
- Van alle bekende diersoorten al 8% uitgestorven is en bijna 22% het risico loopt om in de nabije toekomst uit te sterven. En biodiversiteit omvat meer dan alleen dieren. Op dit moment kennen we meer dan 80.000 boomsoorten en ontelbare microsystemen. Als zelfs maar één van hen verdwijnt heeft dat gevolgen voor de rest van de planeet.
SDG 16 wil vreedzame en inclusieve samenlevingen bevorderen, toegang tot justitie verzekeren en transparante overheidsinstellingen uitbouwen.
Heel wat regio’s in de wereld blijven vandaag gekenmerkt door instabiliteit en conflicten. Wereldwijd worden mensen uitgebuit, mishandeld, verhandeld, gemarteld, met geweld gedood. Door bronnen van geweld aan te pakken en de illegale geldstromen, wapenhandel en corruptie tegen 2030 aanzienlijk te verminderen wil SDG 16 daaraan een einde stellen. Daarnaast zijn efficiënte en transparante besturen met oog voor burgerparticipatie essentieel.
Wist je dat?
- In de internationale wapenhandel naar schatting meer dan 1200 miljard dollar per jaar omgaat, dit volgens een internationaal rapport van 2008.
- Er wereldwijd naar schatting elk jaar mensen voor meer dan 5,5 miljard euro worden omgekocht?
- Je in Vlaanderen recht hebt op gratis tweedelijns rechtsbijstand, beter bekend als een pro deo advocaat - mits je aan bepaalde voorwaarden voldoet.
SDG 17 wil de implementatiemiddelen versterken en het wereldwijd partnerschap voor duurzame ontwikkeling revitaliseren.
Meer dan ooit is de wereld onderling verbonden. Door het verder bevorderen van internationale handel en de export van ontwikkelingslanden, kunnen we een open en fair mondiaal handelssysteem bereiken. Mits toepassing van moderne technologie, wetenschap en innovatie kunnen we Noord-Zuid en Zuid-Zuid-samenwerking verbeteren. Verder is samenwerken met ontwikkelingslanden aan schuldbeheer en investeringen van vitaal belang om duurzame ontwikkeling te bereiken.
Wist je dat?
- België de doelstelling om 0,7% van het BNI aan ontwikkelingssamenwerking te besteden niet haalt. In 2014 haalde België 0,45%. Het gemiddelde van de OESO-landen is 0,36%.
- Ongeveer 1 op de 10 Vlaamse steden en gemeenten een stedenband heeft met een gemeente in het Zuiden? Hierbij wordt samengewerkt rond uiteenlopende thema’s, zoals afvalbeheer, toerisme, lokale markten, geboorteregistratie en jeugd.
- Koningin Mathilde door de Verenigde Naties is aangesteld als officiële SDG-ambassadeur? Ze moedigt in België organisaties en bedrijven aan om zich in te zetten voor de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen.